ارتودنسی ثابت(نحوه چسباندن براکت های بدون تحرک، مراقبت و هزینه)

ارتودنسی‌های ثابت که اغلب به " بریس‌های ریل قطاری" معروف هستند از رایج‌ترین تجهیزات ارتودنسی هستند که جهت اصلاح مشکلات دندانی استفاده می‌شوند. نحوه عملکرد بریس‌ها بدین گونه است که سیم‌ها با فشار ملایمی که از طریق براکت‌ها به دندان‌ها وارد می‌کنند موجب می‌شوند تا دندان‌ها به موقعیت صحیح خود حرکت کنند. براکت‌ها با کمک چسب ارتودنسی به سطح دندان‌ها می‌چسبند و سیم‌ها با حلقه‌های کشی که در رنگ‌ها مختلف موجود هستند به براکت‌ها متصل می‌شوند. سیم‌ها به‌طور متناوب تغییر می‌کنند و مطابق طرح درمان تنظیم می‌شوند.

ارتودنسی برای زیبا و ردیف کردن دندان‌ها

ارتودنسی شاخه‌ای از علوم دندانپزشکی است که به اصلاح مشکلات دندان‌ها و فک‌هایی می‌پردازد که نه تنها در طول رشد و تکامل بلکه در مراحل دیگر زندگی نیز در موقعیت نامناسبی قرار گرفته‌اند. اهمیت دادن افراد به زیبایی چهره وطرح لبخند زیبا امروزه نقش پر رنگ‌تری را ایفا می‌کند. به همین جهت بسیاری از بیماران از متخصصین ارتودنسی می‌خواهند تا وضعیت دندان‌ها و لبخند آن‌ها را زیباتر کند. ایجاد تعادل مناسب بین دندان‌ها و فک نه تنها از لحاظ زیبایی اهمیت دارد بلکه تاثیر مثبتی در سلامت کل سیستم عصبی (عضلات جویدن و مفاصل تمپروماندیبولار) ایجاد می‌کند. درمان ارتودنسی یکی از بهترین اقدامات برای پیشگیری از پوسیدگی‌های متعدد در نقاطی از دندان‌ها است که پیش از ارتودنسی دسترسی به آن‌ها غیرممکن بوده است. درمان ارتودنسی شامل ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک و رویکرد فردی برای هر بیمار است. لازم به ذکر است که ارتودنسی مدرن به هیچ گروه سنی محدود نمی‌باشد.

کاربردهای ارتودنسی ثابت

تنها یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می‌تواند مفید بودن درمان ارتودنسی ثابت را برای یک فرد تشخیص دهد. ابزار تشخیصی که شامل ارزیابی کامل پرونده پزشکی و دندانپزشکی بیمار، معاینه  بالینی، تهیه قالب گچی از دندان‌ها  و اشعه ایکس و عکس‌های ویژه است می‌تواند در تصمیم‌گیری یک متخصص ارتودنسی یا یک دندانپزشک به توصیه ارتودنسی و همچنین تهیه یک طرح درمان مناسب بیمار کمک کند.

ارتودنسی ثابت برای چه کسانی مناسب است؟

درصورت ابتلا به هر یک از مشکلاتی که در این قسمت معرفی می‌کنیم، کاندیدای خوبی برای درمان ارتودنسی هستید:

• اوربایت: اوربایت که برخی مواقع "دندان خرگوشی " نامیده می‌شود حالتی است که در آن دندان‌های قدامی فک فوقانی خیلی جلوتر از دندان‌های فک تحتانی قرار دارند.
• آندربایت: آندربایت حالتی است که در آن دندان‌های فک پایین خیلی جلوتر از دندان‌های فک بالا هستند.
• کراس بایت: کراس بایت حالتی است که در آن دندان‌های فک فوقانی درحالت عادی نمی‌تواند به خوبی روی دندان های فک پایین قرار بگیرد.
• اپن بایت: اپن بایت به حالتی گفته می‌شود که دندان‌های عقب روی هم قرار می‌گیرند و بین سطح جونده دندان‌های جلو و کناره های دندان فاصله وجود دارد.
• جابجایی خط میانی: مرکز دندان‌های قدامی فک بالا با مرکز دندان‌های قدامی فک پایین در یک راستا قرار ندارند.
• فاصله: به گپ یا فضای بین دندان‌ها اتلاق می‌شود که ناشی از افتادن دندان‌ها و یا پرنشدن دهان با دندان‌ها می‌باشد.
• نامرتبی و شلوغی دندان ها: نامرتبی دندان‌ها حالتی است که در آن دندان‌های زیادی روی هم قرار گرفته و به طور مرتب و در یک راستا نمی‌باشند.

انواع تجهیزات و ارتودنسی‌های ثابت

 ارتودنسی ثابت شامل:

بریس‌های فلزی

بریس‌های فلزی که از رایجترین وسایل ارتودنسی‌های ثابت هستند متشکل از باند، سیم و براکت هستند. باندها اطراف دندان یا دندان‌ها ثابت می‌شوند و برای ارتودنسی حکم یک لنگر را دارند. براکت‌ها معمولا به جلوی دندان متصل می‌شوند. سیم ارتودنسی از درون براکت‌ها عبور کرده و به باندها متصل می‌شود. سفت کردن سیم به دندان فشار وارد کرده و به تدریج موجب حرکت دندان به موقعیت صحیح می‌شود. بریس‌ها معمولا هر ماه تنظیم می‌شوند تا نتایج مطلوب حاصل شود. این امر ممکن است ظرف چندماه تا حتی ۱ سال به طول انجامد. امروزه بریس‌های کوچکتر و سبک‌تر هستند و درمقایسه با گذشته فلز کمتری در آن‌ها بکار رفته است. بریس‌های مخصوص کودکان در رنگ‌ها روشن و مختص بزرگسالان به شکل شفاف تولید می‌شوند.

بریس‌های ثابت ویژه

این نوع ارتودنسی که با دست به دندان‌ها متصل می‌شوند جهت کنترل ناهنجاری مکیدن انگشت شصت یا بلع معکوس بکار می‌روند. از آن‌جاییکه این وسیله در طول غذاخوردن موجب ناراحتی می‌شوند باید به عنوان آخرین گزینه درمانی درنظر گرفته شوند.

فضا نگه دارنده‌های ثابت (ریتینرهای ارتودنسی)

اگر یک کودک پیش از بلوغ دندان خود را از دست دهد، جهت حفظ فضا برای رشد دندان دائمی او از فضا نگهدارنده استفاده می‌شود. در این حالت یک باند به دندان مجاور فضای باز متصل می‌شود و یک سیم به دندانی که در سمت دیگر فضای خالی قرار دارد متصل می‌شود.

ارتودنسی سرامیکی

براکت‌های سرامیکی از آن‌جایی که هم رنگ دندان و یا شفاف هستند کمتر قابل رویت بوده و به راحتی دیده نمی‌شوند. بنابراین متخصصین ارتودنسی زمانی که زیبایی برای بیمار از اهمیت فراوانی برخوردار باشد از براکت‌های سرامیکی شفاف استفاده می‌کنند.

ارتودنسی لینگوال(پشت دندانی)

از طرفی، متخصصین ارتودنسی برای بیمارانی که بیشتر طالب زیبایی هستند از تکنیک ارتودنسی لینگوال استفاده می‌کند. ارتودنسی لینگوال سیستمی است که در آن براکت‌ها به سطح داخلی دندان می‌چسبند و در ارتباطات روزانه غیرقابل رویت هستند. با این وجود، یک متخصص ارتودنسی باید تشخیص دهد که آیا بیمار متقاضی مناسبی برای چنین براکت‌هایی هست یا خیر.

هنگامی که بریس‌های ثابت قرار داده می‌شوند چه اتفاقی می‌افتد؟

یک هفته قبل از ارتودنسی ثابت باید برای قرار دادن حلقه‌های مجزا و ایجاد مقداری فضا بین دندان‌های مولار، بیمار یک جلسه ملاقات کوتاه با دندانپزشک خواهد داشت. برای قراردادن بریس‌ها روی دندان‌ها نکته مهم این است که دندان‌ها باید کاملا تمیز و لثه‌ها سالم باشند. درصورت وجود هر نوع جرم روی دندان باید قبل از اقدام به ارتودنسی برای تمیز کردن به دندانپزشک مراجعه کرد. مدت زمانی که ارتودنسی طول می‌کشد به تعداد براکت‌هایی که باید روی دندان‌ها قرار بگیرند بستگی دارد اما این فاصله زمانی معمولا بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه می‌باشد. بریس‌ها بسته به طرز قرارگرفتن دندان‌های بیمار روی یکدیگر، ممکن است روی دندان‌های فک فوقانی، تحتانی یا هردو فک قرار بگیرند. بعد از اتمام کار دستورالعمل مراقبت از بریس‌ها به بیمار ارائه خواهد شد.

آیا بریس‌های ثابت دردناک هستند؟

قرار دادن بریس‌های ثابت دردناک نیست و بازنگهداشتن دهان برای مدتی ممکن است موجب خستگی مفصل فک شود. چند روز بعد از قرار دادن بریس‌ها، دندان‌ها شروع به درد می‌کنند. برای مقابله با درد می‌توان از مسکن‌هایی که معمولا در مواقع سردرد مصرف می‌شود استفاده کرد. لطفا قبل از مصرف دستورالعمل را مطالعه کنید تا بدانید که آیا می‌توانید این دارو و دوز آن را مصرف کنید یا خیر. به مدت چند روز در دندان‌های خود احساس درد خواهید کرد اما این درد به‌ تدریج تسکین می‌یابد. احساس درد نشانه این است که دندان‌ها به فشار ارتودنسی پاسخ می‌دهند و این بدین معناست که دندان‌ها شروع به حرکت و جابجایی کردند. بریس‌ها اغلب در ابتدا بزرگ و جاگیر به نظر می‌رسند و ممکن است موجب ساییدگی گونه‌ها، لب‌ها و زبان شوند. برای پیشگیری از ایجاد سایش می‌توان از موم استفاده کرد. پوست دهان خیلی زود به بریس جدید سازگاری پیدا می‌کند. شستشوی دهان با آب نمک ولرم ممکن است در ابتدای امر مفید باشد.

هزینه ارتودنسی ثابت

تعیین هزینه ارتودنسی برای کودکان عمدتا به طول درمان بستگی دارد. بر اساس ادعای راهنمای مشتریان در امور دندانپزشکی عوامل متعددی در تعیین هزینه درمان ارتودنسی نقش دارند. این موارد عبارتند از: نوع درمان، طول درمان، متخصص ارتودنسی، موقعیت مکانی مطب دندانپزشک، نوع بیمه درمانی و سایر درمان‌های اصلاحی که قبل از درمان و در حین درمان انجام می‌شوند. تعداد زیادی از متخصصین ارتودنسی قیمت‌های مناسبی را ارائه می‌دهند تا همه بیمارانی که به درمان با ارتودنسی نیاز دارند شانس مراجعه به دندانپزشک برای رفع مشکل خود را داشته باشند.

سوالات متداول ارتودنسی ثابت

برخی از سوالات رایج درباره بریس‌های ثابت عبارتند از:

آیا با وجود براکت‌های ثابت ارتودنسی می‌توان به‌طور طبیعی غذا خورد؟

درابتدا ممکن است دندان‌ها کمی حساس شوند بنابراین شما مجبور خواهید شد غذای نرم بخورید. هنگامی که احساس درد برطرف شد می‌توان مانند سابق غذاهای معمولی خورد. اما با این وجود باید از خوردن خوراکی‌های سخت، جونده و چسبنده نظیر مغزها، تافی، آدامس و غیره خودداری کرد. این نوع خوراکی‌ها برای جویدن به نیروی بیشتری نیاز دارند درنتیجه می‌توانند به‌راحتی چسبی را که موجب اتصال براکت‌ها به سطح دندان‌ها شده را جدا کنند. خوراکی‌های بزرگ نظیر سیب، برگر و باگت‌ها باید قبل از قرار دادن در دهان به قطعات ریز خرد شوند. خوراکی‌های چسبنده به بریس‌ها چسبیده و تمیز کردن دندان‌ها و لثه‌ها را با مشکل مواجه خواهند کرد. چسب ارتودنسی چسب دائمی نیست بنابراین اگر با بریس‌ به خشونت رفتار کنیم موجب شکستن آن خواهیم شد. شواهد حاکی از آن است که  طول درمان ارتودنسی در بیمارانی که به‌طور مکرر بریس‌ را می‌شکنند به‌مراتب طولانی‌تر خواهد بود.

چگونه با بریس‌های ثابت، دندان‌ها و لثه‌ها را تمیز کرد؟

باید دندان‌ها و لثه‌ها را ۳ بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید به‌خوبی مسواک و تمیز کرد. این احتمال وجود دارد که در طول روز، ذرات غذایی در بین بریس‌ها گیرکنند. علی‌رغم این، اگر ظاهر  و بوی بدن دهان برای مدت طولانی بدون درمان رها شود ممکن است به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب برساند. بنابراین باید بعداز هر وعده غذای، دندان‌ها را با مسوک معمولی یا مسواک بین دندانی مسواک زد. به خاطر داشته باشید هنگامی که بریس در دهان دارید باید وقت بیشتری را به مراقبت از دهان خود اختصاص دهید چراکه در این دوران، پاک کردن اطراف براکت‌ها و سیم‌ها بسیار سخت است. باید به فضای بین بریس و لثه‌ها توجه خاصی کرد چراکه این ناحیه به‌راحتی جرم و ذارت غذایی را جذب می‌کنند. اگر از روزی که دندان‌ها را بریس کردید به خوبی مسواک نزنید لثه اطراف بریس متورم شده و تا روز بعد از خارج کردن بریس متورم خواهد ماند. این منطقه محل مناسبی برای تشکیل لکه‌های قهوه‌ای روشن و به جای ماندن اسکارهای دائمی روی دندان‌ها است. توصیه می‌شود برای حفظ سلامت دندان‌ها از دهان‌شویه حاوی فلوراید استفاده شود. نیازی نیست پولی زیادی بابت دهان شویه هزینه کنید البته به شرط آن‌که حاوی ۰٫۰۵% فلوراید باشد. ارزان‌ترین مارک‌های موجود در سوپرمارکت‌ها برای شستشوی دهان کاملا کفایت خواهند کرد. درحالت ایده‌ال نباید مایع دهان شویه‌ را همزمان با مسواک استفاده کرد البته این مورد برخی مواقع عملی نیست. نباید استفاده از دهان شویه را جایگزین مسواک زدن خوب کرد. اگر دندان‌ها کثیف باشند فلوراید موجود در دهان شویه به سطح دندان جذب نخواهد شد.

درمان چقدر طول خواهد کشید؟

متخصص ارائه دهنده خدمات ارتودنسی معمولا هر ۶ تا ۸ هفته بیمار را ویزیت خواهد کرد. زمان میانگین درمان بین ۱۸ تا ۲۱ ماه است. درمان بسته به پیچیدگی طرز قرارگرفتن دندان‌ها می‌تواند کوتاه‌تر یا طولانی‌تر از این موعد نیز باشد. اگر بیمار به بیمارستان ارجاع داده شود احتمالا بایت پیچیده بوده و ممکن است درمان بیشتر از ۲۱ ماه طول بکشد. با رعایت جوانب و احتیاط می‌توان کنترل درمان را در دست گرفت. بیمارانی که دستورالعمل را رعایت نمی‌کنند  و قرار ملاقت‌های مکرری را کنسل می‌کنند یا به‌طور مکرر بریس را می‌شکنند درمان خود را طولانی‌ترمی‌کنند. پیروی از دستورالعمل بسیار حائز اهمیت است. معمولا از بیمارانی که ارتودنسی کردند درخواست می‌شود دو بار در روز کش‌ها را تعویض کنند. اگر کش‌ها تعویض نشوند حالت بدتری پیدا می‌کنند واگر زحمت استفاده از آن را تحمل نکنید درمان طولانی‌تر شده و ممکن است با نتایج ضعیفی خاتمه یابد. استفاده از کش‌ها نیاز به تمرین اندکی دارد اما بسیار  ساده و قابل فهم است. اگر مجبور به استفاده از کش هستید نحوه استفاده و مزایای آن به شما توضیح داده خواهد شد.

هنگامی که بریس ثابت خارج می‌شود چه اتفاقی می‌افتد؟

بعد از این‌که ارتودنسی ثابت از دهان خارج می‌شود باید از دندان‌ها عکس و  قالب‌گیری تهیه شود. برای قرار دادن ریتینرهای متحرک باید ۲ تا ۳ بار به دندانپزشک مراجعه کرد. نباید این قرار ملاقات را کنسل کرد چراکه درغیراینصورت دندان‌ها حرکت کرده و به حالت اول بازخواهند گشت. ممکن است یک نگهدارنده متصل پشت دندان‌ها قرار بگیرد البته این مورد به طرز قرارگرفتن دندان‌های فرد بستگی دارد.

اگر بریس شکست چه کار باید کرد؟

درصورت شکسته شدن بریس باید با دندانپزشکی تماس گرفت و در اسرع وقت یک قرار ملاقات دیگر را تنظیم کرد. مراجعه اضطراری به مشکل خاص بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر سیم فرو می‌رود و موجب درد می‌شود متخصص ارتودنسی باید دراسرع وقت شما را ببیند. اگر به‌طور مکرر برس را می‌شکنید، متخصص ارتودنسی ممکن است پیش از موعد درمان راتودنسی را متوقف کند.

آیا در حین درمان ارتودنسی باید از محافظ های دهانی استفاده کرد؟

برای انجام ورزش‌های تماسی یا هر فعالیت دیگری نظیر اسکیت سواری که با خطر آسیب دندان‌ها همراه است باید از محافظ دهانی (محافظ لثه) استفاده کرد. این محافظ لثه برای این‌که با شکل دهان بیمار مناسب باشد باید به‌طور ویژه ساخته شوند و به همین دلیل بهترین نوع محافظ دهانی محسوب می‌شوند. از آن‌جایی که دندان‌ها با درمان ارتودنسی حرکت می‌کنند شکل دهان نیز دچار تغییر خواهد شد. ممکن است به‌طور باورنکردنی، روز انجام ورزش متوجه شوید که محافظ دهان شما دیگر اندازه دهان نیست. بخش دندانپزشکی محافظ دهان‌هایی را می‌فروشند که از قبل تهیه شدند. در این نوع محافظ لثه، برخلاف نوع دست ساز نیازی به فشردن دندان‌ها نیست. ساخت محافظ‌های دهانی ۱ هفته طول می‌کشد و این درحالی است که محافظ‌های از قبل تهیه شده بلافاصله قابل خریداری هستند.

آیا با وجود ارتودنسی ثابت می‌توان ساز موسیقی نواخت؟

ممکن است هنگامی که برای اولین بار بریس ثابت را روی دندان‌ها قرار می‌دهیم نواختن الات موسیقی بادی به‌ویژه فلوت و براس دشوار باشد. این دقیقا شبیه این است که می‌خواهید یک ساز جدید را بنوازید اما هرچه بیشتر تلاش و تمرین کنید سریعتر به آن عادت خواهید کرد. طبق برخی مدارک، سازهای بادی ممکن است موجب ناراحتی شوند و به میزان زیاد در دهانه مداخله ایجاد نمایند. بعد از قرار دادن بریس‌های ثابت و همچنین بعد از جلسات متوالی برای تنظیم بریس‌ها ممکن است اجرای موسیقی با مشکل مواجه شود. اگر در آینده نزدیک آزمون، اجر یا  تست بازیگری دارید شاید بهتر باشد ارتودنسی ثابت را به تاخیر بیندازید. قبل از شروع به درمان باید به متخصص ارتودنسی اطلاع دهید که چه نوع سازی را می‌نوازید. اگر واقعا نگران تاثیر بریس در توانایی نواختن ساز باشید، برای تشخیص این‌که چگونه با بریس‌ها کنار خواهید آمد متخصص ارتودنسی می‌تواند یک بخش کوچکی از دندان‌ها را ارتودنسی کند.

در صورت عدم دریافت پاسخ سوال خود در این صفحه، با کلیک سوال خود را با پزشک در میان بگذارید. او قطعا در مناسب‌ترین زمان پاسخی برای شما خواهد داشت.