برگشت ارتودنسی:حرکت دندان پس ارتودنسی و بازگشت دندان به وضعیت قبلی

استفاده از ارتودنسی یک راه‌ حل عالی برای مرتب کردن دندان‌ها و حرکت دادن آنها به یک موقعیت مناسب است. هنگامی‌که دندان پزشک بریس را از دهان شما خارج می‌کند هیچ تضمینی برای آنکه دندان‌ها همیشه در جای فعلی خود به مانند وجود ندارد. اگرچه برخی از حرکات و جابجایی‌های دندان طبیعی و قابل انتظار است، باید از ریتینر استفاده کنید و در صورتی که قصد دارید از حرکت دندان‌های خود جلوگیری کنید باید به برخی از عادات خاص خود توجه کنید و اصلاحاتی را به وجود بیاورید،

 علت برگشت ارتودنسی و حرکت دندان‌ها پس از درمان چیست؟

بدن انسان به طور مداوم در حال تغییر و نوسان است ریه‌های شما تا زمانی که زنده هستید به کار خود و دم و بازدم ادامه می‌‌دهند و قلب به طور مداوم به پمپاژ خون ادامه خواهد داد. در همین حین دستگاه گوارش شما به گوارش مواد غذایی می‌‌پردازد موهای شما کمک می‌کند و سلول‌های جدید پوست ساخته می‌شوند. به طور کلی چشم‌ها عضلات و حافظه شما در تمام طول عمر شما در حال تغییر هستند. واقعیت این است که حتی پس از اتمام مراقبت‌های پس از درمان ارتودنسی همیشه احتمال حرکت کردن دندان‌ها وجود دارد. اکنون این سوال پیش می‌‌آید که چرا این اتفاق رخ می‌‌دهد؟ حرکت کردن دندان‌ها می‌تواند چند دلیل داشته باشد:

• رباط‌ها ثابت نشده‌اند- رباط به بافتی گفته می‌شود که هر یک از دندان‌ها را به استخوان فک متصل می‌کند و به آن رباط پریودنتال می‌گویند. رباط‌ها همانند استخوان محکم نیستند و در عوض دارای خاصیت ارتجاعی هستند و می‌توانند دندان را پس از درمان ارتودنسی به جای اول خود برگردانند.
• هیچ وسیله‌ای به نگه داشتن دندان‌ها در جای فعلی استفاده نشده است. هنگامی ‌که شما از بریس یا ریتینر استفاده می‌‌کنید این وسایل از حرکت کردن دندان‌ها به موقعیت اولیه جلوگیری می‌کنند اما هنگامی ‌که این وسایل از دهان خارج می‌شوند دندان‌ها آزاد شده و به موقعیت قبلی خود برمی‌گردند.
• دندان تحت فشارهای زیاد قرار می‌‌گیرد شما به طور مداوم از دهان خود برای جویدن مواد غذایی استفاده می‌کنید که در این حالت کمی به دندان‌ها فشار وارد می‌شود. به طور کلی صحبت کردن تکان دادن زبان و جویدن و گاز زدن به یک سیب کوچک به دندان فشار وارد می‌کند، این نیروها با گذر زمان می‌توانند باعث حرکت دندان شوند.
• دندان دارای حافظه است که تا مدت زیادی حفظ می‌شود- رباط‌های پریودنتال و سایر ساختارهایی که دندان را در جای خود نگه می‌دارند دارای حافظه هستند و موقعیت دندان را بخاطر دارند. هنگامی‌که دندان پزشکی اقدام به خارج کردن بریس می‌‌کند ممکن است دندان‌ها به موقعیت اولیه خود برگردند.
• تغییراتی که در دهان به وجود می‌‌آید تعادل این ناحیه را تنظیم می‌‌‌کند- تصور کنید که یکی از دندان‌های خود را از دست داده‌اید یا آن را کشیده‌اید. در این حالت دندان‌ها متوجه می‌‌شوند که فضایی برای حرکت و پر کردن خلا ایجاد شده جود آمده است. همه تغییراتی که در دهان به وجود می‌‌‌آیند شبیه از دست دادن دندان نیستند اما رشد و تغییراتی که به علت بالا رفتن سن در دهان به وجود می‌‌‌آید باعث می‌‌‌شود که وضعیت و موقعیت دندان‌ها نسبت به یکدیگر تغییر کند.
• ژنتیک- ممکن است دندان‌های دائمی ‌‌بسیار صاف و مرتب باشند اما ژنتیک می‌‌‌تواند باعث تغییر و حرکت کردن آنها در دوران بزرگسالی شود.
• سن- با بالا رفتن سن دندان‌های شما ضعیف می‌‌شوند و به تدریج مینای دندان از بین می‌‌رود دندان‌ها از فشار ایجاد شده حرکت می‌‌کنند. حرکت کردن دندان‌ها به علت بالا رفتن سن در دندان‌های جلویی ردیف پایین بسیار شایع است.

 چرا استفاده از ریتینر پس از درمان ارتودنسی اهمیت‌‌ بسیار زیادی دارد؟

 همانگونه که قبلاً اشاره کردیم ژنتیک باعث نامرتب شدن دندان‌ها یا بر هم خوردن وضعیت بایت می‌‌شود. استفاده نکردن از ریتینر پس از درمان ارتودنسی باعث می‌‌‌شود که دندان‌ها به جای اول خود برگردند. ژنتیک در برگشتن دندان‌ها به موقعیت اولیه نقش مهمی‌‌را ایفا می‌‌کند بنابراین پس از درمان ارتودنسی استفاده از ریتینر بسیار ضروری است. دندان‌ها به صورت خود به خود حرکت می‌‌کنند و مدتی طول می‌‌کشد تا عضلات به وضعیت جدید عادت کنند بازگشت ارتودنسی زمانی رخ می‌‌دهد که بیمار از ریتینر استفاده نکند و گاهی اوقات به درمان جامع و گسترده خواهد داشت. حرکت کردن و جابجایی دندان‌ها پس از خارج کردن بریس غیر قابل اجتناب است میزان جابجایی دندان‌ها به استفاده از ریتینر توسط بیمار بستگی دارد.

 باید از چه نوع ریتینری استفاده کرد؟

چند نوع ریتینر وجود دارد که می‌‌‌تواند به مرتب نگه داشتن دندان‌ها کمک کند. ریتینر هاولی معروف‌ترین نوع ریتینر موجود در بازار است که دارای یک صفحه آکریلیک و یک سیم فلزی است که دوره دندان‌های بیمار قرار می‌‌گیرد. صفحه آکریلیکی دارای انعطاف پذیری است و می‌‌‌تواند به خوبی با سقف دهان بیمار مطابقت پیدا کند. یک نوع ریتینر دیگر وجود دارد که دندان‌ها را در جای خود نگه می‌‌دارد و از پلاستیک شفاف ساخته شده است. این ریتینر به طور مستقیم روی دندان‌ها قرار می‌‌گیرد و به حفظ ظاهر آنها کمک می‌‌کند. نوع سوم نیز تحت عنوان ریتینر ثابت شناخته می‌‌شود که متحرک نیست و بیمار نمی‌‌تواند آن را خارج کند. ریتینر ثابت پشت دندان قرار می‌‌گیرد.

 بیمار باید تا چه مدت از ریتینر استفاده کند؟

زمان مورد نیاز برای استفاده از ریتینر در افراد مختلف متفاوت است شدت نامرتبی و شلوغی دندان‌های بیمار مهم ترین فاکتوری است که در تعیین مدت زمان استفاده از ریتینر نقش دارد. تا چند ماه پس از خارج کردن بریس ریسک بازگشت بسیار بالا است بنابراین باید همه بیماران در این دوران بسیار مهم از ریتینر استفاده کنند. پس از چند ماه تعداد زیادی از بیماران می‌‌‌توانند فقط شب هنگام خوابیدن از ریتینر استفاده کنند. به خاطر داشته باشید که استفاده از ریتینر اهمیت‌‌ بسیار زیادی دارد و بخشی از درمان ارتودنسی است. به طور کلی متخصصان ارتودنسی عقیده دارند که به مدت ۳ تا ۵ سال پس از خارج گرد کردن بریس احتمال بازگشت دندان‌ها به موقعیت اولیه وجود دارد. استفاده از ریتینر در این سال‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد.

 از ریتینر خود مراقبت کنید.

 مراقبت از ریتینر دندانی باعث می‌‌شود شما بتوانید به مدت بیشتری از آن استفاده کنید و هیچ مشکلی برای شما پیش نیاید. می‌‌‌توان با رعایت موارد زیر از ریتینر دندانی مراقبت کرد:

 همیشه جعبه مخصوص نگهداری ریتینر را در کیف خود بگذارید

 تعداد زیادی از بیماران به علت به همراه نداشتن جعبه مخصوص نگهداری ریتینر آن را گم می‌‌‌کنند. از آنجایی که اکثر آنها متحرک نیستند برخی از بیماران آن را درون دستمال کاغذی قرار می‌‌دهند که در این شرایط ریتینر را با زباله اشتباه گرفته و دور می‌‌‌اندازند. قرار دادن ریتینر درون دستمال کاغذی باعث می‌‌‌شود که پرزهای آن به ریتینر بچسبد که در این حالت تمیز کردن آن دشوار خواهد بود. در صورتی که ریتینر را درون جعبه مخصوص خود قرار دهید ریسک گم شدن یا دور انداختن آن به عنوان زباله کاهش خواهد یافت. خرید ریتینر جدید می‌‌‌تواند هزینه زیادی را به شما تحمیل‌‌ کند بنابراین باید با دقت از آن مراقبت کنید.

 موقع غذا خوردن ریتینر را خارج کنید.

 هنگامی‌‌ که قصد خوردن هرگونه ماده غذایی را دارید ریتینر را از دهان خود خارج کنید زیرا به راحتی باعث تجمع مواد غذایی بین دندان می‌‌‌شود. از آنجایی که دسترسی به برخی از نقاط دهان و دندان دشوار است نمی‌‌‌توان به راحتی پلاک تشکیل شده روی دندان را از بین برد. این مسئله علاوه بر آنکه بر ریتینر تاثیر می‌‌‌گذارد سلامت دندان را نیز تهدید خواهد کرد. تمیز کردن ریتینر اهمیت بسیار زیادی دارد بنابراین با تمیز کردن آن به موقع و با دقت می‌‌توانید از تشکیل پلاک روی آن جلوگیری کنید.

 هنگام مسواک زدن دندان‌ها باید ریتینر را خارج کنید.

 در صورتی که هنگام مسواک زدن دندان‌ها ریتینر را از دهان خود خارج نکنید ممکن است بخشی از نقاط دهان شما به خوبی تمیز نشود. این موضوع زمینه تشکیل پلاک و جرم را روی دندان به وجود می‌‌آورد و بر سلامت عمومی‌‌ دندان‌های شما تاثیر منفی خواهد گذاشت. با گذر زمان مقدار بسیار زیادی پلاک روی ریتینر تشکیل می‌‌‌شود و تمیز کردن آن بسیار دشوار خواهد شد. مسواک زدن دندان‌ها به همراه ریتینر می‌‌‌تواند باعث تغییر دادن موقعیت آنها شود. در صورتی که ریتینر در موقعیت مناسبی قرار نداشته باشد نمی‌‌تواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد. برای جلوگیری از بروز این مشکلات باید همیشه هنگام مسواک زدن، ریتینر را از دهان خود خارج کنید.

 به طور منظم ریتینر خود را تمیز کنید.

 باید همیشه قبل از قراردادن ریتینر درون جعبه مخصوص، آن را تمیز کنید. برای تمیز کردن ریتینر باید از مسواک و دهان شویه استفاده کنید و به همان روشی که دندان‌های خود را تمیز می‌‌کنید به تمیز کردن آن نیز بپردازید. می‌‌‌توانید برای بهتر تمیز کردن ریتینر آن را درون محلول قرار دهید این کار به رفع پلاک و جرم کمک می‌‌‌کند. حتی اگر شما همیشه قبل از غذا خوردن ریتینر خود را خارج می‌‌‌کنید پس از نصب مجدد روی دندان احتمال چسبیدن ذرات مواد غذایی باقیمانده موجود در دهان به آن وجود دارد. به طور کلی اگر پس از هر بار غذا خوردن دندان‌های خود را مسواک نزنید به راحتی پلاک دندان به ریتینر منتقل خواهد شد. در حقیقت تمیز کردن دندان کار دشواری نیست و شما می‌‌‌توانید از تشکیل جرم و پلاک روی دندان یا ریتینر جلوگیری کنید. اگر دندان و ریتینر خود را به خوبی تمیز نکنید در نهایت دچار بدبویی دهان خواهید شد زیرا باکتری‌های دهان شروع به فعالیت می‌‌‌کنند و در نتیجه تنفس شما بدبو خواهد شد.

 از ریتینر در برابر شرایط مختلف محافظت کنید.

 گرما و خشکی شدید باعث آسیب دیدگی ریتینر خواهد شد به همین دلیل نباید آن را درون آب داغ قرار دهید. از قرار دادن ریتینر مقابل نور خورشید خودداری کنید زیرا باعث خشک شدن آن خواهد شد. در این شرایط احتمال شکستگی ریتینر بسیار بالا خواهد بود. هرگز از وسایل الکتریکی برای تمیز کردن ریتینر استفاده نکنید زیرا گرمای بسیار زیادی را تولید می‌‌کنند و باعث آسیب دیدگی ریتینر خواهند شد. به طور کلی نباید ریتینر را در معرض گرما قرار داد. در صورتی که قصد دارید که به مدت طولانی از ریتینر استفاده نکنید باید آن را درون آب قرار دهید تا از خشک شدن آن جلوگیری شود. دندان پزشکان توصیه می‌‌‌کنند که ریتینر را درون محلول آب و ماده پاک کننده مناسب قرار دهید تا هیچ گونه باکتری یا می‌‌کروبی روی آن تشکیل نشود.

 برای خارج کردن یا نصب ریتینر روی دندان دقت کنید.

 همیشه برای نصب و خارج کردن ریتینر وقت صرف کنید و به آرامی‌‌آن را در دهان خود قرار دهید. در صورتی که از انرژی بسیار زیادی استفاده کنید ریسک شکستن آن افزایش خواهد یافت. هرگز از زبان خود برای تنظیم کردن ریتینر استفاده نکنید زیرا این کار باعث آسیب دیدگی آن خواهد شد. همیشه ریتینر خود را به لحاظ آسیب دیدگی یا تغییر شکل بررسی کنید. در صورتی که ریتینر آسیب دیده باشد نمی‌‌تواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد و باید تعویض شود.

 آیا لیزر می‌‌تواند درمان ارتودنسی را تثبیت کند؟

 دندان پزشکان می‌‌‌توانند به کمک فناوری ارتودنسی به اصلاح دندان‌ها بپردازند و آن را با زاویه ۱۸۰ درجه بچرخاند. پایدار بودن نتایج حاصل از درمان ارتودنسی موضوعی است که باعث نگرانی بیماران می‌‌‌شود. در تحقیقی که اخیراً انجام شده است روش جدیدی را برای کاهش ریسک بازگشت دندان‌ها به جای اول خود پیشنهاد کرده است. در این فناوری از پرتوهای لیزر برای کمک به تثبیت وضعیت دندان‌ها استفاده می‌‌شود. استفاده از لیزر بافت نرم برای درمان ارتودنسی یک پدیده نسبتاً جدید است که حدود پنج سال از ظهور آن می‌‌گذرد. متاسفانه تعداد زیادی از متخصصین ارتودنسی تمایلی به کسب تخصص در این زمینه ندارند و ترجیح می‌‌دهند پول و زمان خود را صرف این فناوری جدید نکنند. اگر شما هر گونه سوالی در خصوص استفاده از لیزر بافت نرم در ارتودنسی یا سوالات دیگری در خصوص درمان ارتودنسی دارید به این قسمت مراجعه کنید.