جراحی لثه و درمان بیماری های لثه(عفونت،التهاب و خونریزی)
در صورتی که پزشک، ابتلای شما به بیماری پریودنتال (لثه) را تشخیص داد، لازم است بدانید بسیاری از افراد به این بیماری مبتلا می شوند و در این رابطه شما تنها نیستید. بسیاری از افراد بزرگسال به بعضی از انواع این بیماری مبتلا هستند. بیماری های پریودنتال می تواند از یک عفونت ساده لثه تا بیماری های جدی که باعث وارد شدن آسیب های شدید به بافت نرم و استخوان های نگهدارنده دندان ها و حتی لق شدن دندان می شود را شامل شوند. در شرایطی که بیماری شدید باشد، بیمار ممکن است حتی دندان های خود را نیز به تدریج از دست بدهد. پیشگیری از بیماری های لثه، متوقف شدن شرایط این بیماری، آهسته شدن، یا تشدید آن بستگی زیاد به نحوه مراقبت روزانه از دندان ها و لثه ها دارد که در طرح لبخند شما بسیار حائز اهمیت است. تحلیل لثه شرایطی است که در آن ریشه‌های دندان به خاطر از بین رفتن بافت لثه در معرض محیط خارجی قرار می‌گیرند. این شرایط یک مشکل عادی در بین افراد بزرگسال است، اما افراد در سنین پایین نیز می‌توانند به این مشکل دچار شوند. هنگامی که لثه‌ها تحلیل می‌روند، شکاف‌ها یا حفره‌های عمیق به نام پاکت بین خط لثه و دندان‌ها تشکیل می‌شود. این شکاف‌ها در ادامه به محل تجمع باکتری و ایجاد مشکلات خاص در ارتباط با سلامت دهان و دندان تبدیل خواهند شد. هنگامی که این مشکل به صورت درمان نشده به حال خود رها شود، ممکن است فرد دندان‌های خود را به خاطر تحلیل رفتن لثه از دست بدهد.
فهرست مطالب
عوامل ابتلا به بیماری لثه
دهان انسان پر از باکتری است. این باکتری ها به همراه مخاط دهان و سایر اجزای موجود در آن، باعث تشکیل یک لایه چسبنده و بدون رنگ بر روی دندان ها به نام «پلاک» می شوند. شما می توانید از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن برای خلاص شدن از دست این پلاک ها استفاده نمایید. به هر حال، پاک نشدن پلاک از روی دندان ها می تواند به سفت شدن آن و تشکیل جرم دندان منجر شود و از بین بردن جرم دندان فقط با مسواک زدن امکانپذیر نیست. در این شرایط فقط عمل حرفه ای جرمگیری دندان توسط دندان پزشک می تواند جرم تشکیل شده بر روی دندان ها را حذف کند. آیا تابه حال متوجه خونریزی لثه در کودک خود شده‌اید؟ اگر جواب مثبت است دلایل متعددی میتواند برای آن وجود داشته باشد اما مهم‌ترین آن بیماری لثه است. خونریزی لثه یکی از علائم شایع بیماری‌های لثه و آبسه لثه می‌باشد. خونریزی لثه اغلب در اثر عدم حذف مناسب پلاک از روی دندان‌ها در محل خط لثه است که منجر به التهاب لثه‌ها می‌گردد. هرچند خونریزی مداوم لثه ممکن است مرتبط با بیماری‌های جدی مانند سرطان خون و اختلال در انعقاد و پلاکت خون نیز باشد. در این شرایط معمولاً هر جایی از بدن به راحتی دچار خونریزی یا کبودی می‌شود. در ادامه برخی از دلایل شایع، عوامل خطر و روش‌های درمان خونریزی لثه در کودکان و زمان مراجعه به دندانپزشک ارائه خواهد شد.
ژنژیویت (ورم لثه)
هر چه پلاک و جرم برای مدت طولانی تر بر روی دندان ها باقی بماند، مقدار آسیب وارد شده در نتیجه آنها به دندان ها و تورم لثه بیشتر است. باکتری های موجود در پلاک و جرم باعث التهاب لثه ها و ایجاد شرایطی به نام «ژنژیویت» می شود. در موارد ابتلا به این بیماری، لثه ها قرمز و ملتهب می شوند و به این ترتیب به سادگی دچار خون ریزی می گردند. ژنژیویت یک شکل خفیف از بیماری لثه است و معمولاً می تواند با چند روز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و نیز تمیز کردن منظم دندان ها توسط دندان پزشک بر طرف شود. در این بیماری، احتمال از بین رفتن استخوان و بافت نگهدارنده دندان وجود ندارد.
پریودنتیت
هنگامی که بیماری ژنژیویت درمان نشده به حال خود رها شود، می تواند به تدریج پیشرفت کرده و به بیماری «پریودنتیت» تبدیل شود. پریودنتیت به معنی التهاب بافت اطراف دندان است. در این بیماری، بافت لثه از روی دندان های فرد کنار رفته و حفره هایی به نام پاکت تشکیل می شود. این حفره ها در ادامه به محلی برای تجمع باکتری و عفونت و آبسه دندان تبدیل می گردند. سیستم ایمنی بدن با باکتری های ایجاد شده در هنگام گسترش پلاک دندان و تجمع آنها زیر خط لثه مبارزه می کند. به این ترتیب، سم ناشی از فعالیت باکتریایی و عکس العمل طبیعی بدن به عفونت لثه ایجاد شده به تدریج باعث تجزیه استخوان و بافت پیوندی نگهدارنده دندان ها در محل می شود. در صورتی که این مشکل درمان نشده به حال خود رها شود، استخوان ها، لثه ها و بافت نگهدارنده دندان ها از بین خواهد رفت. در نهایت دندان ها لق شده و می افتند.
فاکتورهای ریسک
فاکتورهای ریسک مربوط به ابتلا به بیماری های لثه به شرح زیر هستند:
• سیگار کشیدن: اگر نیاز به یک دلیل دیگر برای ترک سیگار دارید، می بایست بدانید که سیگار کشیدن یکی از مهم ترین فاکتورهای ریسک تاثیرگذار بر ابتلا به بیماری های لثه است. علاوه بر این، سیگار کشیدن می تواند احتمال درمان موفقیت آمیز بیماری را از بین ببرد.
• تغییرات هورمونی در بین دخترها/ خانم ها: این تغییرات باعث حساس تر شدن لثه ها و افزایش احتمال ابتلا به ژنژیویت می شوند.
• دیابت: افراد مبتلا به دیابت در معرض ریسک بالاتر تشکیل عفونت ها مواجه هستند که این شرایط شامل ابتلا به بیماری لثه است.
• سایر بیماری ها و درمان آنها: ابتلا به بیماری هایی مثل ایدز و درمان آنها می تواند تاثیر منفی بر سلامت لثه ها داشته باشد. این شرایط در موارد درمان بیماری سرطان نیز مشاهده می شود، همچنین استفاده از ایمپلنت دندانی و عدم مراقبت صحیح از آن میتواند باعث بروز عفونت گردد.
• مصرف دارو: صدها قلم از داروهای تجویز شده توسط پزشکان و داروهایی که امکان تهیه آنها از داروخانه ها بدون نسخه پزشک وجود دارد، در عمل می توانند ترشح بزاق در دهان را کاهش دهند. بزاق نقش حفاظت از دهان را بر عهده دارد. بدون ترشح بزاق به مقدار کافی، دهان فرد مستعد ابتلا به عفونت هایی مثل بیماری لثه خواهد شد. علاوه بر این مصرف بعضی داروها می تواند باعث رشد غیر عادی بافت لثه شود و به این ترتیب تمیز کردن دندان ها و لثه ها دشوار می گردد.
• استعداد ژنتیک: بعضی افراد به صورت ژنتیک مستعد ابتلا به بیماری های لثه هستند و بیشتر از سایرین به این بیماری ها مبتلا می شوند.
چه کسانی به بیماری لثه مبتلا می شوند؟
افراد بیمار معمولاً علائم عفونت لثه را تا رسیدن به دهه ۳۰ یا ۴۰ سالگی از عمر خود مشاهده نمی کنند. همچنین مردان بیشتر از زنان به بیماری های لثه مبتلا می شوند. هر چند ابتلا به بیماری پریودنتیت کمتر در بین نوجوانان مشاهده می شود، این افراد ممکن است به بیماری ژنژیویت مبتلا شوند که شکل خفیف تر بیماری لثه می باشد. در اکثر موارد، بیماری لثه زمانی ایجاد می شود که پلاک بر روی دندان و زیر خط لثه تشکیل گردد.
تشخیص ابتلا به بیماری های لثه
علائم ابتلا به بیماری های لثه به شرح زیر هستند:
• بوی بد دهان که از بین نمی رود (البته ممکن است علت بوی بد دهان کودکان و بزرگسالان مربوط به عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باشد)
• قرمز شدن، ورم یا سفید شدن لثه ها
• حساسیت یا خون ریزی لثه ها
• درد در هنگام جویدن غذا
• شل شدن دندان ها
• حساسیت دندان ها
• عقب رفتگی لثه ها یا بلندتر به نظر رسیدن آنها
هر یک از این علائم می تواند نشانه ای از ابتلا به مشکلات جدی تر برای فرد باشد که می بایست توسط دندان پزشک مورد بررسی قرار گیرد. در جلسه ملاقات با دندان پزشک یا متخصص دهان فعالیت های زیر انجام می شود:
• پرسش درباره سابقه بیماری به منظور تشخیص شرایط زیربنایی یا فاکتورهای ریسک (همچون سیگار کشیدن) احتمالی که می توانند با ابتلا به بیماری لثه ارتباط داشته باشند.
• معاینه وضعیت لثه ها و توجه به علائم التهاب آنها.
• استفاده از یک خط کش ریز به نام «پروب» برای بررسی پاکت های لثه. در یک دهان سالم، عمق این پاکت ها معمولاً بین ۱ تا ۳ میلی متر است. معاینه عمیق پاکت معمولاً بدون درد است.
همچنین ممکن است دندان پزشک یا متخصص دهان فعالیت های زیر را برای تشخیص مشکل انجام دهد:
• بررسی عکس رادیولوژی به منظور تشخیص مقدار استخوان از بین رفته
• معرفی بیمار به یک پریودنتیست (متخصص بیماری های لثه). پریودنتیست یک پزشک متخصص در حوزه تشخیص و درمان بیماری لثه است و می تواند از روش های درمان تخصصی برای بیماری لثه استفاده کند.
درمان بیماری های لثه
هدف اصلی روش های درمانی و درمان التهاب لثه در این حالت کنترل عفونت است. تعداد و نوع این درمان ها متفاوت است و بستگی به شدت بیماری لثه دارد. هر نوع خاص از این روش های درمانی نیازمند مراقبت صحیح روزانه از وضعیت دندان ها توسط بیمار در خانه است. پزشک همچنین ممکن است به بیمار پیشنهاد دهد بعضی الگوهای رفتاری خود را تغییر دهد تا به این ترتیب دستیابی به نتایج درمانی مطلوب امکان پذیر گردد. برای مثال پزشک ممکن است از بیمار بخواهد سیگار کشیدن را ترک نماید.
جرم گیری و تمیز کردن ریشه
دندان پزشک، پریودنتیست، یا متخصص دهان پلاک های تشکیل شده بر روی دندان ها را با یک روش تمیز کردن عمیق دندان ها به نام جرم گیری و تمیز کردن ریشه پاک می کند. جرم گیری به معنی تراشیدن جرم از روی دندان و زیر خط لثه است. در تکنیک تمیز کردن ریشه پزشک می تواند لکه های سخت ایجاد شده بر روی ریشه های دندان که محل تجمع جرم است را تمیز کرده و به پاک شدن باکتری های ایجاد شده به خاطر ابتلا به بیماری لثه کمک نماید. این روش درمانی خون ریزی، ورم، و ناراحتی کمتر در مقایسه با روش های سنتی تمیز کردن عمیق دندان ها برای درمان عفونت لثه دارد. عفونت و علائم آبسه دندان (یا «عفونت پری آپلیکال») از ناحیه پالپ دندان سر چشمه می گیرد و در بالای ریشه دندان تشکیل می شود. این موضوع در حالی است که عفونت لثه (یا «عفونت پریودنتال») با تشکیل یک کیسه عفونی خارج از دندان و در کنار ریشه آن ایجاد می شود. درمان عفونت لثه و دندان در این حالت بستگی به منشا ایجاد عفونت دارد.
مصرف دارو
مصرف دارو می تواند بخشی از روش های درمان دندان همچون جرم گیری و تمیز کردن ریشه باشد، اما این روش هیچگاه نمی تواند جایگزین روش جراحی شود. در این شرایط با توجه به میزان پیشرفت بیماری، دندان پزشک یا پریودنتیست ممکن است علیرغم تجویز دارو باز هم به بیمار پیشنهاد دهد از روش جراحی برای رفع مشکل استفاده نماید. به هر حال، به منظور بررسی تاثیر مصرف دارو بر کاهش نیاز به عمل جراحی و اثربخشی این روش درمانی در بلند مدت لازم است تحقیقات بلند مدت در این رابطه انجام شود. برای کسب اطلاعات لازم درباره داروهای مورد استفاده در این حالت می توانید به مقالات تخصصی موجود در این حوزه مراجعه نمایید.
جراحی
جراحی لثه یک روش درمانی است که در آن پلاک ها، جرم های عمیق، و زیست لایه های تشکیل شده بر روی دندان ها پاک می شوند. این روش معمولاً زمانی استفاده می شود که بیماری به مراحل پیشرفته خود رسیده و مصرف آنتی بیوتیک تاثیر مناسب بر درمان فرد نداشته باشد. در صورت نیاز به انجام و تقبل هزینه جراحی لثه برای درمان بیماری های لثه، از روش های مختلف به این منظور می توان استفاده کرد البته قیمت جراحی لثه ممکن است در افراد متفاوت باشد. در ادامه برخی از روش‌های جراحی لثه توضیح داده شده اند. جراحی لثه همچنین برای رفع عارضه لبخند لثه ای کاربرد دارد .
روش های مختلف جراحی لثه
۱- جراحی فلاپ لثه: در صورتی که عمق پاکت های تشکیل شده بر روی خط لثه بزرگتر از ۵ میلی متر باشد، متخصص بیماری های لثه (پریودنتیست) از این روش برای کاهش پاکت های پریودنتال استفاده می کند. برای درمان اکثر بیمارانی که به بیماری پیودنتیت متوسط تا شدید مبتلا شده اند، از این نوع از انواع جراحی لثه استفاده می شود. به این ترتیب، پزشک متخصص شکاف هایی در بافت لثه به منظور جدا کردن لثه از دندان ها ایجاد می کند و از طریق این شکاف ها ابزارهای تمیز کردن عمقی را به همراه ابزارهای جرم گیری مافوق صوت و نیز ابزارهای دستی به منظور پاک کردن جرم، پلاک و زیست لایه های تشکیل شده زیر پاکت ها به محل وارد می کند.
۲- لثه برداری: از این روش درمانی برای برداشتن بافت لثه اضافی که ممکن است بر روی دندان ها رشد کرده باشد به منظور دسترسی بهتر برای تمیز کردن دندان ها استفاده می شود. به این منظور، متخصص پریودنتیست بافت لثه بیماری را بی حس کرده و در آن برش های لازم را ایجاد می کند. به این ترتیب می توان بافت لثه اضافی تشکیل شده در دهان را حذف کرد.
۳- ترمیم پلاستیک لثه: این نوع از جراحی لثه برای تغییر شکل بافت سالم لثه اطراف دندان ها و ایجاد ظاهر بهتر برای آنها استفاده می شود. در صورتی که فرد دچار عقب رفتگی لثه شده و لثه های وی از روی دندان کنار رفته باشد، از جراحی لثه ، روش ترمیم پلاستیک لثه برای وی استفاده می شود. علاوه بر این می توان از پیوند لثه با استفاده از بافت سقف دهان (که در اصطلاح به آن گرافت گفته می شود) در محل های لازم و در ادامه بخیه زدن این بافت به هر دو طرف دندان ها در مواردی که لثه دچار عقب رفتگی شده استفاده کرد. هنگام استفاده از روش پیوند بافت نرم، متخصص بیماری های لثه می تواند از لیزر دندان به عنوان یک تکنیک دارای حداقل سطح تهاجم برای ایجاد پوشش بر روی ریشه های بی حفاظ دندان ها بهره گیرد. همچنین لیزر برای دیگر بیماری های دهان و دندان همچون آفت روی زبان نیز کاربرد دارد.
عمل جراحی زیبایی لثه
پریودنتیست می تواند ابتلا به بیماری لثه را درمان کند. با این وجود، پریودنتیست می تواند مشکل «لبخند لثه ای یا گوشتی» را با عمل جراحی زیبایی لثه به نام لیفت لثه درمان کند. اساساً، در عمل جراحی لیفت لثه و درمان لبخند لثه ای از تکنولوژی و تخصص مشابه برای درمان بیماری لثه استفاده شده و به این ترتیب وضعیت زیبایی لثه ها اصلاح شده و توازن لازم برای طرح لبخند بیمار ایجاد می شود. این روش درمانی با تقبل هزینه اصلاح طرح لبخند لثه ای می تواند بافت لثه اضافی را حذف کرده و به این ترتیب ظاهر دندان ها بلند تر و زیباتر به نظر خواهد رسید. نتیجه حاصل از این روش درمانی دستیابی به طرح لبخندی است که دندان های شما و نه خط لثه را نمایش می دهد. عمل جراحی لیفت لثه می تواند احساس شما درباره خودتان را بهبود بخشد، اما علاوه بر این می تواند تمیز کردن دندان ها را ساده کرده و احتمال ابتلای فرد به بیماری های لثه را کاهش دهد.
پس از این دوره جهت دریافت درجه Master یک سال دیگر به آموزش خود در این دانشگاه ادامه داد و تحقیقی دیگر با همکاری Dr. Gianelly به ثبت رساند. دکتر فتحیان در سال ۲۰۱۱ پس از ۱۹ سال کار و تحصیل به ایران بازگشت.
