درمان اوربایت(جلو بودن فک بالا) با ارتودنسی در صورت تشخیص متخصص
اورجت یک نوع مال اکلوژن است و زمانی رخ میدهد که فک بالا و پایین با هم مطابقت نداشته باشند و دندانهای فک بالا، دندانهای پایین را بپوشانند. معمولاً اوربایت یک اختلال ارثی است اما گاهی اوقات شکل گیری نادرست فک باعث بروز این عارضه خواهد شد. برخی از عادات دوران کودکی از قبیل مکیدن انگشت شست، شیر خوردن از طریق شیشه به مدت طولانی یا استفاده از دندان گیر در دوران نوزادی باعث به وجود آمدن یا بدتر شدن وضعیت بایت خواهد شد. برخی از افراد به اشتباه تصور میکنند که فقط از درمان ارتودنسی برای اهداف زیبایی استفاده میشود. در واقع شکستگی یا لب پر شدن دندان یا عدم مطابقت بایت میتواند تاثیرات متعددی را بر سلامت دهان و دندان شما بگذارد. رفع مشکل اوربایت یا هر نوع مال اکلوژن علاوه بر ایجاد لبخندی زیبا از بروز مشکلات دندانی در آینده جلوگیری خواهد کرد.
اوربایت چند نوع دارد؟
به طور کلی اوربایت به دو گروه تقسیم میشود که عبارتند از اوربایت اسکلتی و دندانی.
- اورجت اسکلتی به علت کوچک بودن بیش از حد فک پایین نسبت به فک بالا به وجود میآید. در نتیجه دندانهای ردیف بالا به سمت جلو متمایل میشوند و روی فک پایین قرار میگیرند. برای درمان اوربایت اسکلتی انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود تا مطابقت بین فک بالا و پایین ایجاد گردد.
- اوربایت دندانی به علت عدم مطابقت دندانها به وجود میآید. در این حالت برخلاف اوربایت اسکلتی، فک پایین تناسب و تعادل خوبی با فک بالا دارد اما عدم مطابقت دندانها باعث میشود که فک پایین به سمت گردن هدایت شود. در این حالت درمان ارتودنسی و غیر جراحی برای اصلاح مشکل اوربایت دندانی کافی خواهد بود.
فهرست مطالب
چرا اصلاح و درمان مشکل اورجت اهمیت بسیار زیادی دارد؟
اوربایت زمانی به وجود میآید که دندانهای ردیف بالا به طور کامل و به ویژه قسمت جلوی دندانهای ردیف پایین را بپوشانند. این عارضه به علت اندازه و شکل منحصر به فرد فک و دندانهای شما به وجود میآید که در این حالت فضای بسیار کمی برای دندان وجود دارد یا آنکه این فضا آنقدر زیاد است که باعث بروز اوربایت میشود. ممکن است این مسئله که دندانهای ردیف پایین شما پوشیده شده است یک چالش بزرگ نباشد. رفع مشکل اورجت میتواند به مسئله تمایل به ایجاد ظاهر دلخواه و بهبود لبخند ارتباط داشته باشد. اما باید به خاطر داشته باشید که مشکل عدم اصلاح اورجت میتواند باعث بروز مشکلات متعدد دهان و دندان شود. برخی از این مشکلات به شرح زیر میباشند:
اوربایت میتواند باعث پوسیدگی یا از بین رفتن دندان شود که این عارضه در شرایط عادی کمتر به وجود میآید. این امر بدین معنا است که دندانها روی هم ساییده میشوند و این وضعیت باعث از بین رفتن مینای دندان خواهد شد. این شرایط میتواند ریسک پوسیدگی دندان و حساسیت آن را در ناحیه ی آسیب دیده مینای دندان افزایش دهد. اورجت میتواند باعث بروز پوسیدگی دندان شود.
از آنجایی که اورجت باعث فشار آوردن به دندان میشود میتواند منجر به بروز درد دائمی فک و صورت گردد این وضعیت شباهت زیادی به عارضه اختلال مفصل تمپومندیبولار (TMJ) دارد. علائم شما هنگام جویدن مواد غذایی یا تلاش برای باز کردن دهان به طور کامل برای خمیازه کشیدن بدتر خواهد شد. اگر شما با علائم و نشانههای این اختلال مواجه هستید میتوان گفت که به مشکل اورجت ارتباط دارد. دندان پزشک یا متخصص ارتودنسی میتواند به ارزیابی وضعیت فک شما بپردازد و مشکل ایجاد شده را تشخیص دهد و طرح درمانی مناسبی را برای تسکین علائم شما در نظر بگیرد.
پزشکان بر این باور هستند که بیش از ۴۵ درصد از افراد به بیماری لثه مبتلا هستند. بیماری لثه میتواند به علت آسیب دیدگی لثه توسط دندان و به ویژه در حالتی که شما با مشکل اورجت مواجه هستید به وجود بیاید. اگر شما دچار مشکل اوربایت هستید دندانهای ردیف پایین به بافت لثه پشت دندانهای ردیف بالا آسیب میرساند. این عارضه علاوه بر ایجاد بیماری لثه، به ویژه اگر شما در معرض خطر بیماری تورم و التهاب لثه قرار دارید، باعث شروع بیماری لثه خواهد شد.
اورجت میتواند باعث بروز مشکلات زیر شود:
- مشکل در تکلم جویدن مواد غذایی: اوربایت باعث میشود که شما برای حرف زدن و بیان برخی از کلمات خاص به مشکل بر بخورید. این عارضه باعث اختلال در جویدن مواد غذایی خواهد شد.
- آپنه تنفسی: معمولا افرادی که با مشکل اوربایت مواجه هستند و افرادی که دهان آنها کوچک است ریسک بروز آپنه تنفسی در هنگام خواب در آنها افزایش مییابد.
آیا می توان به اصلاح مشکل اوربایت پرداخت؟
فرآیند اصلاح مشکل اورجت یک پروسه زمان بر است و در برخی موارد بر اساس شدت مشکل بایت و سن بیمار چندین سال طول میکشد. محموله نحوه درمان و روشهای موجود برای اصلاح این اختلال در کودکان و بزرگسالان یکسان نیست.
کشیدن دندان در ارتودنسی
کشیدن دندان در ارتودنسی یک اقدام شایع در فرآیند درمان نوجوانانی است که اوربایت آنها بزرگ است. با کشیدن دندان در درمان ارتودنسی فضای مناسبی ایجاد میشود و امکان جابجایی دندانهای ردیف بالا فراهم خواهد شد. استفاده از بریس برای فشار دادن دندانهای ردیف بالا به عقب باعث محدود شدن رشد فک بالا خواهد شد. در حقیقت هدف از کشیدن دندان در ارتودنسی این است که فک بالا کوچکتر شود تا با فک پایین مطابقت مناسبی پیدا کند. این روش درمانی به عنوان یک روش مراقبتی در نظر گرفته میشود زیرا در یک قرن اخیر به همین شکل از درمان ارتودنسی استفاده شده است. به این ترتیب میتوان گفت که درمان ارتودنسی یک نوع درمان مراقبتی است.
- انجام عمل جراحی برای کشیدن دندان قبل از شروع استفاده از بریس ضروری است. حداقل باید تا دو سال از بریس استفاده کنید تا فضای ایجاد شده ناشی از کشیدن دندان پر شود. معمولا انجام جراحی برای کشیدن دندان عقل ضروری خواهد بود.
- کشیدن دندان در درمان ارتودنسی با از دست دادن ۸ یا تعداد بیشتری از دندانها همراه است. محدود کردن رشد فک با تاثیرات دائمی بر تنفس همراه است و ریسک بروز آپنه تنفسی در هنگام خواب را افزایش میدهد و با تاثیرات بسیار زیادی بر ظاهر صورت همراه خواهد بود.
استفاده از اسپلینت فک
معمولاً اسپلینت فک در کنار کشیدن دندان در درمان ارتودنسی استفاده میشود تا وضعیت بایت اصلاح گردد. این وسایل به خوبی طراحی شدهاند که باعث افزایش رشد فک پایین میشوند و فک پایین را به سمت جلو فشار میدهند و در جای خود نگه میدارند. هدف فشار دادن مختلف قسمت جلو این است که در دوران رشد بتوانند به خوبی رشد کنند. این کار باعث افزایش سایز فک پایین میشود و به این ترتیب تناسب مناسبی بین فک بالا و فک پایین به وجود خواهد آمد. یکی دیگر از آثار حاصل از استفاده از اسپلینت این است که به مفصل فک کمک میکند موقعیت جدید خود را پیدا کند و به آن عادت نماید. علیرغم تحقیقات متعددی که به منظور سنجش میزان موفقیت اسپلینت فک انجام شده است همه مطالعات به ناکارآمدی آنها اشاره داشتهاند. یکی از نگرانیهایی که در این خصوص وجود دارد این است که تداوم استفاده از اسپلینت فک در طول درمان ارتودنسی میتواند باعث بروز آسیب دیدگی مفصل فک در بلند مدت و ایجاد درد مزمن و شدید شود.
استفاده از بریس ارتودنسی
بریس ارتودنسی موثر ترین و رایج ترین روش برای اصلاح مشکل بایت است. بریس ارتودنسی به حرکت کردن دندان و قرار دادن آن در موقعیت جدید کمک میکند، به نحوی که دندانهای ردیف بالا و دندانهای ردیف پایین همدیگر را نپوشانند. تعداد زیادی از بیماران ترجیح میدهند از بریس دندانی استفاده کنند زیرا به تدریج مرتب کردن دندانها کمک میکند و زمان کافی برای رشد و تکامل آنها را فراهم مینماید. بریس ارتودنسی انواع مختلفی دارد که شما میتوانید یکی از آنها را انتخاب کنید، انواع بریس ارتودنسی میتوانند به اصلاح مشکل اورجت کمک کنند.
استفاده از نگهدارنده و توسعه دهنده فک
در صورتی که استفاده از بریس دندانی در برخی از بیماران از قبیل کودکان، توصیه نشود میتوان برای اصلاح مشکل بایت از نگه دارنده و وسیع کننده کام استفاده کرد. مکانیسم اثر ریتینر مانند بریس است و با هدایت دندانها به یک موقعیت مناسب از بیرون زدگی بیشتر آنها جلوگیری میکند. استفاده از نگه دارنده باعث میشود که زمان لازم برای اصلاح دندانها طولانی شود اما این دوران در صورت استفاده از بریس کوتاه خواهد بود. وسیع کننده کام به کشیدن استخوان و غضروف کام کمک میکند تا از بروز مشکل اوربایت جلوگیری گردد. توسعه دهنده یک روش بسیار سودمند است که میتواند در مدت مشخصی به اصلاح اوربایت بپردازد.
جراحی فک
در مواردی که اورجت بسیار شدید است پزشک برای اصلاح این مشکل از جراحی فک بهره میگیرد. اگرچه اکثر افراد انجام این روش را نمیپسندند، جراحی فک روش بسیار سودمند است و میتواند در کوتاهترین زمان ممکن به اصلاح مشکل آنها بپردازد. پزشک برای کسب بهترین نتایج احتمالی از در کنار عمل جراحی از استفاده از بریس و نگه دارنده بهره میگیرد تا از بروز اوربایت بیشتر در آینده جلوگیری شود و موقعیت فعلی دندانها حفظ کردند.
در صورتی که جراحی فک توسط یک جراح باتجربه انجام شود ریسک حاصل از عمل بسیار پایین خواهد بود. همان گونه که میدانید در همه عملهای جراحی تهاجمی ریسک بروز عوارض وجود دارد و این روش نیز از این قاعده مستثنا نیست. آسیب دیدگی عصب شایعترین مشکلی است که در این نوع جراحی به وجود میآید و باعث از بین رفتن حس در ناحیه چانه یا فک پایین، خونریزی، عفونت پس از عمل و شکستگی استخوان فک میشود و احتمال افزایش درد مفصل تمپورومندیبولار را به دنبال خواهد داشت. همچنین احتمال بازگشت فک به موقعیت قبلی خود وجود دارد که این امر به معنای نیاز به جراحی مجدد است.
دوران بهبود پس از جراحی ارتودنسی چقدر طول میکشد؟
دوران بهبود پس از جراحی ارتودنسی برای اصلاح مشکل فک کمی طولانی است و شما باید حداقل به مدت ۴ تا ۶ هفته پس از جراحی تغییرات مهمی را در سبک زندگی خود به وجود بیاورید. ممکن است پس از جراحی با تغییرات خلق و خو و حتی افسردگی مواجه شوید زیرا معمولا مدت زیادی طول میکشد تا نتایج نهایی حاصل از جراحی قابل مشاهده باشد. به علاوه در روزهای اول پس از جراحی شما دچار تورم و ادم صورت خواهید شد که این مسئله بسیار ناامید کننده است. پس از جراحی فک شما به لحاظ خوردن مواد غذایی به مشکل برخواهید خورد. متخصص ارتودنسی به شما پیشنهاد میکند که قبل از شروع درمان با متخصص تغذیه در خصوص استفاده از مکملهای تغذیهای صحبت کنید تا به مشکل بر نخورید. اکثر بیماران میتوانند طی مدت دو هفته پس از جراحی به محل کار خود برگردد. به طور کلی ۳ تا ۴ هفته طول میکشد تا شما کمی بهبود یابید و بخش زیادی از تورم صورت طی مدت دو ماه از بین خواهد رفت.
درمان اوربایت بدون نیاز به بریس یا جراحی
بهترین روش این است که بدون بریس یا جراحی به اصلاح عمیق اوربایت پرداخت. به این ترتیب بهترین روش درمان باید یک روش غیر تهاجمی و غیر جراحی باشد. در این حالت میتوان با ایجاد یک لایه بسیار نازک از پرسلین روی سطح اورجت و سطح خارجی دندان به صاف و مرتب کردن دندانهای بیمار طی مدت دو هفته پرداخت. این کار به محافظت از مینای دندان نیز کمک میکند. این روش برای تعداد زیادی از افراد مناسب است زیرا علاوه بر آنکه یک روش غیر تهاجمی است به حفظ حالت طبیعی دندان نیز کمک میکند.
هزینه درمان و اصلاح اوربایت چقدر است؟
از آنجایی که اوربایت به اشکال و انواع مختلفی بروز میکند هزینه درمان آن نیز بسیار متفاوت خواهد بود. عوامل دیگری که بر هزینه درمان اورجت تاثیر میگذارند عبارتند از موقعیت جغرافیایی مطب دندان پزشک، تجربه دندان پزشک یا متخصص ارتودنسی. به طور کلی بهتر است در دوران کودکی به رفع مشکل اوربایت پرداخت زیرا هزینه ناشی از درمان آن کمتر از فرایند درمان به راحتی انجام خواهد شد.